کاشان آنلاین: فروافتادن و قطع چند درخت قدیمی در باغ جهانی فین کاشان طی روزهای گذشته تازه ترین رخداد تلخی است که بر این اثر فراملی حادث شده. اتفاقی دهشتناک که هر سال در این باغ حادث می‌شود و یک یا چندین درخت کهنسال را از شمار دارایی‌های طبیعی این میراث جهانی می‌کاهد.
نیشترِ غم و افسوس اما نخستین واکنش مخاطبانی است که با درز یواشکی فیلم و عکس‌هایی از این رخداد تلخ انتشار می یابد،اما این آه و افسوس و همدردی، تنها اقدامی است که از سوی مخاطب و هموطن دلسوز بروز و ظهور می‌یابد چرا که نه مسئولیت پیگیری دارد و نه اهرم اقدام. او هر بار و با رؤیت یک نقصان و خسارت انسان‌ساز در یک اثر میراثی برجسته با افسوس از خود می پرسد اگر فرضاً این بنای تاریخیِ زیبا و حیرت‌آور در ترکیه یا مالزی یا سنگاپور بود با آن چه می‌کردند.
جستجوی آرشیو اخبار رسانه‌های محلی کاشان به ما می‌گوید دست کم از ۱۵ سال قبل و پس از بروز اولین خسارت‌های انعکاس‌‌یافته بر میراث تاریخی و «طبیعی» باغ جهانی فین، بلافاصله با واکنش مسئولین میراث فرهنگی کاشان روبرو شده‌ایم که فلان اتفاق تلخ در باغ بر اثر فلان دلیل رخ داده و ما بی‌تقصیریم و ابر و باد و مه و خورشید و فلک درکارند تا نقصانی رخ دهد و رسانه برجسته‌اش کند، لیکن ما مشغولیم به رفع و رجوع کاستی و جبران خسارت خواهد شد و دیگر تکرار نمی‌شود و قص‌علیهذه !
در همین حدود ۱۵ سال در لابلای همان اخبار آرشیوی حداقل به انداره انگشتان یک دست از سوی میراث فرهنگی کاشان کم نیستند اخباری حاکی از این‌که با حضور فلان کارشناسانِ متخصص روی سیستم درختان باغ جهانی فین بررسی و تحقیق شد و نژاد و ریشه آنها مورد مداقه قرار گرفت و با فلان سم تخصصی درختان سم‌پاشی شدند و کشت جدید بر اساس خاک موجود در بنا صورت گرفت و آسوده بخوابید که ما بیداریم و فلان و بهمان!
از نم‌کشیدن بام حمام قاجاری در سال ۹۱ که نتیجه اهمال کارگر مرمت‌گر بود تا شکسته‌شدن شیشه یکی از ویترین‌های موزه باغ و از همه مهم‌تر داستان خشکیدن و قطع چند صد درخت کهنسال و قدیمی که مانند کالبد باغ، سرمایه این اثر ارزشمند بودند همه و همه به فقدان تعصب مدیریتی و ترک فعل‌های مدیریان و متولیانی برمی‌گشت و بر‌می‌گردد که بدون تعارف در حوزه میراث خود را صرفاً «کارمند و حقوق‌بگیر» می‌دانند و عرق و تعصبی روی سرمایه‌ای که بابت حفاظت و نگهداری از آن به کار گمارده شده‌اند، ندارند. شاید هم تقصیری متوجه‌شان نیست زیرا سالیانی است غیر از شعار، «نگاه اولویت مند،کلان‌نگر و دغدغه‌مند میراثی» در نظام اجرایی کشور نمی‌بینیم.
خاطرمان آسوده است اگر همین امروز با رئیس اداره میراث فرهنگی کاشان که البته در مدت کنونی نشان داده می‌خواهد با قبلی‌ها تفاوت‌هایی فاحش داشته باشد به طور خصوصی گفت‌و‌گو کنیم از این خواهد گفت که بودجه و امکانات ما نازل است و ماییم و کارمندانی محدود و چند اثر جهانی و صدها بنای ملی در محدوده کاشان و یک سر داریم و هزار سودا!
اما اگر از کنار همین توجیهات که بدون تعارف نشأت گرفته از نگاه حداقلی و دم‌دستی حاکمیتی طی ۴۳ سال اخیر به مقوله «میراث فرهنگی» و دلیل بروز گاه‌به‌گاهِ خسارت و کاستی بر ابنیه میراثی و تاریخی است بگذریم، پرسش این‌جاست که به‌راستی داستان حفاظت و نگاهبانی از میراث طبیعی باغ جهانی فین کاشان کِی می‌خواهد سروشکلی قطعی و همیشگی به خود بگیرد؟
آیا آلایندگی منبعث از تردد روزانه هزاران خودرو از آزادراه کاشان- اصفهان دلیل نابودی نیم بیشتری از درختان قدیمی این اثر جهانی است یا کوددهی های غیرتخصصی و ناصواب و رهاشدگی رسیدگی به سبزینه‌گی این اثر طی ادوار قبلی مدیریتی میراث فرهنگی کاشان عامل این خسارت‌هاست؟اگر رسیدگی‌های سمبلیکِ محلی و کم خرج به حوزه درختان باغ که قبل‌ترها رخ می‌داد مردود بوده چرا همان روزها تدبیری عاقلانه و تخصصی اندیشیده نشد؟
آیا امروز که به نقل از رئیس اداره میراث فرهنگی کاشان خبر می‌رسد تشکیل شورای راهبردی مجموعه جهانی باغ تاریخی فین شامل متخصصین حوزه‌های مرتبط با هدف حفظ و نگهداری این مجموعه تاریخی در راه است، می‌توان امیدوار بود این بار دیگر قرار است «طرحی نو» برای یک اثر جهانی ریخته شود و مصائبِ درخت‌کُشِ این اثر جهانی خاتمه یابد؟
