کاشان آنلاین : نکوداشت مقام عبدالرزاق خان کاشی. به قول آن دیالوگ انتهایی و ماندگار سوته‌دلان « همه عمر دیر رسیدیم » ولی خدا کند حالا که برای آن والی و حکمران خوش‌طینت قرار است آیینی برپا و با سخنرانی‌هایی و حرف‌های خوشگلی و ایضا ثبت عکس‌هایی نیز همراه باشد، در کنارشان بشنویم برای مرمت و احیای خانه تاریخی و ارزشمند اما نیمه مخروبه حاکم نجیب و مردمی کاشان در اواخر زندیه و اوایل قاجار هم قرار است عاقبت اتفاقات مبارکی بیفتد.
خدا کند که شامگاه سه شنبه این هفته در خلال نکوداشت مقام عبدالرزاق خان کاشی از زبان مسئول اداره راه و شهرسازی کاشان- که نهاد بالادستی‌اش فعلا مالک این خانه است- بشنویم که برای مرمت این اثر ثبت ملی سرمایه گذار پیدا شده و خدا پدرش را هم بیامرزد که ما را از مسئولیت این خانه تاریخی رها کند!
نجات‌بخشیِ هر چه سریعترِ خانه منسوب به عبدالرزاق خان کاشی پیش از نابودی کامل، نه فقط احیای یک بنای تاریخی که احترام و ارج‌گذاری به شخصیتی است که در مقام والی و حکمران کاشان پس از زلزله سهمگین ۱۱۹۲ قمری، کالبد شهر را از نو بنیاد گذاشت و علاوه بر آن همت بزرگ، آثاری همچون مرمت بازار آسیب دیده، احداث حمام عمومی و آب انبار- اولی در بازار و دومی در قلب کاشان آن روز – را از خود بر جای گذاشت.
پاییز ۱۴۰۱ تا چندی دیگر در حالی از راه می رسد که برای بازسازی و احیای قدیمی ترین خانه تاریخی در کاشان تاکنون هیچ اقدامی نشده. خانه‌ای که متأسفانه در حال حاضر بخش زیادی از عناصر مسکونی شامل شاه‌نشین اصلی و اتاق های گوشواره آن، بخش زیادی از طبقه تحتانی خانه و شارُم به دلیل بی توجهی ارگانها و نهادهای مسؤل رو به نابودی رفته است.خانه ای که علاوه بر این، طی سال‌های متمادی در و پنجره ها و آلات و ادوات اصیل و قدیمی اش نیز از گزند سرقت ها در امان نمانده و باید برایش دست به دعا برداریم تا پاییز و زمستان امسال فرسایشی بیش از این بر پیکر شرحه شرحه‌اش ایجاد نکنند.
داستان از این قرار است که قدیمی‌ترین خانه تاریخی در کاشان و واقع شده در گذر آب انبارخان که بر اساس شواهد و قرائن بسیار و نه قطعی منسوب به خانه عبدالرزاق خان میدانندش، سالیانی است که در تملک وزارت راه و شهرسازی است و دست کم از هفت سال قبل تاکنون همه راهها برای واگذاری آن به یک نهاد یا فرد حقیقیِ اهل که قلبا خواهان احیای این اثر ملی باشد، در پیچ و خم های عجیب و غریب اداری به بن بست رسیده.
پرواضح است که خانه‌ای تاریخی با قدمت بالای ۲۵۰ سال به دلیل شرایط اقلیمی خاص در کاشان و البته بر اساس اصل ارزش و اهمیت مواریث ملی و ایضا سودآوری گردشگری- و نه منفعت‌طلبانه‌ای- که می‌تواند به همراه داشته باشند،(باید) که مورد توجه و اهمیت قرار گیرند اما همین امروز بازدیدی از این اندوه‌سرای تاریخی ما را با این پرسش روبرو می کند که براستی احترام و به تاریخ و هویت معماری ایرانی در کجای کارتابل مسئولانش قرار دارد؟!
این که چگونه شعار احترام و لزوم حساسیت برای حفظ مواریث ملی از سوی انبوه مسئولان همواره گوش فلک را کر می‌کند اما در این مورد، مالک دولتی یک اثر ملی تاکنون (عزم جدی و فوری) برای واگذاری آن به خرج نداده، از نکات قابل تاملی است که شاید هر پاسخی در قبال آن نتواند مخاطب را اقناع کند اما اگر به عمق مطلب رجوع کنیم وزارتخانه‌ای که با اراضی معمولی و جاده و لودر و گریدر و مسئولیت‌ها و قوانین حقوقی مرتبط با نظام شهری مدرن سر و کار دارد، نمی‌توان توقع داشت برای تاریخ و هویت و ارزش‌های معماری ۲۵۰ سال قبل نیز ارزش قائل باشد اما پرسش اینجاست که آیا مالک در قبال فرسایش یک اثر تاریخی مسئولیتی ندارد؟
به عبارت بهتر باید پرسید چرا دست کم هفت سال است حتی یک فرغون خاک‌برداری از این خانۀ تاریخی و ارزشمند اما مخروبه و فرسوده توسط مالک یعنی وزارت‌خانه و اداره کل راه و شهرسازی استان انجام نگرفته است چه رسد به مقاوم‌سازیِ جزیی بخش‌های تخریب شده و ناایمن این اثر؟؟ اگر بودجه‌ها کفاف این قبیل امور را نمی‌دهند، چرا الزام به واگذاری سریع و فوری برای جلوگیری از نابودی قدیمی‌ترین خانه تاریخی در کاشان از سوی مقام محلی به مقام مافوق استانی گوشزد و تاکید نمی‌شود؟!
اگر اختیارات مسئول غیربومی اداره راه و شهرسازی کاشان اندک و دست او بسته است چرا اصطلاحا رسانه‌های محلی را با رایزنی جلو نمی‌اندازیم تا آنها دغدغه‌ای را در بُعد ملی برجسته‌سازی و به رسالت خود عمل کنند؟
می گویند ماهی را هر وقت از آب بگیرید تازه است. لاک‌پشت گویا در آخرین سانتی‌مترهای رسیدن به خانه به سر می برد! نکوداشت مقام عبدالرزاق خان کاشی را هر چند دیر اما به فال نیک می‌گیریم. او مرد بزرگی در تاریخ کاشان است اما امید که سمبلیسمِ فرهنگی این بار (تا دیر نشده) از دل خود اتفاق مبارکی را برای یک اثر تاریخیِ مظلوم رقم بزند.
