کاشان آنلاین: اولین مدارس نوین کاشان بیش از یک قرن سابقه دارند. مدارسی که با پایمردی و تلاش و مجاهدت بی دریغ نکونام هایی چون حاج غلامرضا معارفی، علی نراقی، مدیر رضوی، علی محمد مدرس و …ایجاد شدند و صدالبته در برابر این اندیشه های نوین، مکتب داران و جمعی از کوته نظران و جاهلان متعصب مقاومت و سرسختی و لجاجت می کردند.
مکتب خانه ها در بیشتر محلات وجود داشت و در هر مکانی می توانست برپا شود. بیشتر مکتب‌خانه های کاشان در حیاط مساجد، غرفه‌های تکیه ها و زیارتگاه ها، در حجره و دکان ها تشکیل یافته و به معلم آن آخوند، ملا و میرزا می گفتند.
در کاشان علاوه بر ملاهای مرد، برای زنان و سوادآموزی و قرائت قرآن دختران نیز مکتب خانه هایی بر پا بوده و به زنان متعلم نیز ملا می گفتند چون ملا فاطمه و… ؛دانش آموزان این مکتب خانه ها از هر سنی بودند و در کنار هم می نشستند. از ویژگی های این مراکز علم و تربیت وجود چوب درخت انار که به آن ” تکه انار” می گفتند و چوب فلک بود.
در کاشان اقلیت دینی یهود که به جهود مشهود بودند مکتب خانه هایی داشتند که گاهی بچه های مسلمان نیز در آن مکتب خانه ها درس می آموختند.
شهریه مکتب‌خانه بیشتر به صورت اجناس بوده که والدین با دادن مرغ، تخم مرغ، کله قند، زغال زمستانی و… همچنین اعیان وجه نقد و کسانی نیز برای ملا خدماتی مانند آرد کردن گندم، رفت و روی خانه، برف روبی، سقایی و… انجام می دادند.
در آستانه‌ی بهار علم و دانش یاد کنیم از بزرگ مردانی که با تلاش و مجاهدت بسیار توانستند بچه‌های این ديار کهن را آموزش و پرورش دهند.
شيخ غلامرضا معارفی، چهره ماندگار عرصه فرهنگ و از مشاهیر آزادی خواه کاشان که در این راه رنج ها و مشقت ها کشید و نامهربانی ها دید. او اولين مدرسه نوين را در خانه مبصرالممالک پدر اللهیار صالح در کوی مسجد آقا بزرگ تأسیس کرد. از شاگردان نامدار وی اللهیار صالح، جهانشاه صالح، نصرالله پارسا، میرزا ابراهیم خان غفاری و میرزا ابوالقاسم غفاری مدیر ریاضی محمدرضا پهلوی و جمعی دیگر که از رجال سیاسی و علمی ایران عزیز بودند.
در آغازين روز مهر ارج می نهیم یاد و نام بزرگ مردانی که عشق و محبت آموزگار نونهالان ديار سیلک بودند.
عکس: علی‌محمد مدرس و جمعی از دانش آموزان در ۵۰ سال قبل. مدیر مدرسه و موسس دبستان خیام کاشان. سهراب سپهری از شاگردان نامدار مدرسه خیام بود.
