کاشان آنلاین : ملا حسن كاشي عالم امامی ، نویسنده و شاعر اهل کاشان بود و معروف به حسن کاشی. در آمل نشو و نما یافت. وی از بزرگترین شعرای زمان خود بود که هیچ‌گاه مدح شاهان نکرده و شعرهای او همگی در مدح ائمهٔ اطهار (ع) به‌‌ویژه حضرت‌امیر‌المؤمنین علی (ع) بوده است. او از معاصرین علامهٔ حلّی (م۷۲۶ق) و محقق کرکی بود و همچون آنان در نشر مذهب جعفری خدمات شایانی نمود ، گفته‌اند که او سر منشأ نگرش شیعی معاصرش، سلطان محمد الجاتیو است. وی بعد از حج و زیارت کعبه و حرم پیامبر (ص) به زیارت حرم امیر‌المومنین (ع) در نجف مشرف شد و در آنجا قصایدی در مدح آن حضرت سرود. حسن کاشی در زمان سلطان محمد خدابنده (۷۰۳-۷۱۶ق) به سلطانیه رفت و در همان‌جا درگذشت و قبرش در همان شهر می‌باشد. اما نزد مردم کاظمین مشهور است که قبر مجاور قبر سید مرتضی در کاظمیه متعلق به حسن کاشبی آملی است. از آثارش: “الانشاء” ، در ادب و حکمت و شعر؛ “هفت‌بند” یا “العقود‌السبعهٔ” ، شامل هفت قصیده در مدح امیر‌المؤمنین(ع) که در نجف سروده است؛ “دیوان” شعر.
آرامگاه ملا حسن كاشي در جنوب شرق محوطه تاریخی گنبد سلطانیه قرار دارد ، که در زمان شاه طهماسب صفوی برای مولانا حسن کاشی معروف به شیرازی از علمای حکمت الهی ساخته شده است مقبره ملا حسن كاشي مطابق با الگوی مقبره سازی عصر صفوی ساخته شده یعنی ساخت بنا یا پلان هشت ضلعی که در نمای داخلی تبدیل به فضای چلیپایی میگردد . از جمله ویژگیهای بارز این بنا ، کاربرد خط معقلی با بنایی که به شیوه آجر و کاشی به رنگ فیروزه ای بر گلوی گنبد و نمای خارجی بدنه اجراء شده ، قرینه سازی در ساختار ، و تزئینات مقرنسی از نوع معلق به رنگ سفید و قهوه ای در سطوح داخلی گنبد می باشد . این بقعه از نمای بیرونی دارای پلان هشت ضلعی و دورنمای داخلی با ترکیب و تلفیق ایوانهای جانبی به مربع تبدیل شده است. اضلاع هشتگانه به قرینه مقابل به هم هر یک ۵/۸ متر و ۷۰/۷ متر طول دارند. ایوانهای چهار گانه در طبقه هم کف با دهلیز زیبایی به یکدیگر مرتبط است. ایوانهای کوچک که به دو طبقه تقسیم شده با یک پله ارتباطی با ایوانهای بزرگ در طبقه هم کف مرتبط می گردند. حاصل این ارتباط، گنبد زیبایی است که بر هسته چهار گوش مرکزی نشسته، اینگنبد با ساقه نسبتا بلند از نوع گنبدهای دو پوششی است که یک پوشش تزئینی نیز بر آن افزوده شده و من حیث المجموع با گنبد الله الله مقبره شیخ صفی الدین اردبیلی قابل مقایسه است. ساقه گنبد از نظر تزیینات به چهار بخش تقسیم شده، بخش نخست نقش نخل معقل به طور معکوس تکرار گردیده، قسمت دوم اسماء جلاله و جملاتی نظیر اللهم صل علی محمد و آل محمد، به خط کوفی معقل اجراء شده است. و قسمت سوم تزئینات زیگزاگ و بالاخره تزئینات خطوط موازی از تلفیق آجر بر کاشی فیروزه ای پوشیده شده است در کاشیهای لایه زیرین دو بیت شعر که ماده تاریخ اتمام بنا در آن منعکس است بدین مضمون به نظر می رسد: رشگ جنت شد به یمن دولت طهماسب شاه /تربت کاشی که آمد خاک مشک آبش گلاب خواستم تاریخ اتمامش بدانم عقل گفت:سال تاریخ همان از «رشگ جنت» کن حساب که «رشگ جنت» با محاسبه حروف ابجد در سال ۹۷۳ هجریقمری یعنی اواخر دوران شاه طهماسب است.
تزئینات داخلی بنا که از عبارت مقرنس کاری گچی است در دوره فتحعلی شاه قاجار به هزینه عبدالله میرزا دارا، حاکم زنجان ساخته شده و در زیر مقرنس کاری کتیبه ای به خط نستعلیق وجود دارد. این بقعه توسط دیواری که از لاشه سنگ اجراء شده محصور ب.د ولی امروزه با پیگردهایی که انجام پذیرفته حدودا دیوار دقیقاشناسایی و مورد مرمت و احیا قرار گرفته است. در ورودی این مجموعه محدثاتی وجود دارد که شامل اطاقهای نگهبانی و سرایداری در طرفین آن است و دیوار اطاقها از نمای بیرونی به طاق نماهایی تبدیل گردیده و در وسط آن عبارت الله، محمد، علی به خط کوفی معقل نوشته شده که کلمات از ترکیب آجر و کاشی فیروزه ای رنگ پدید آمده، و در حاشیه طاق نماها عبارت لا اله الا الله تکرار گردیده است.
